Szarlej liczy 9246 mieszkańców (dane z 1998 r.). w XIV wieku istniała tu już osada górnicza. Nazwa Szarlej prawdopodobnie pochodzi od demona górniczego zwanego „Szalejem”. Na terenie Szarleja czynne były liczne szyby kopalń rud żelaza i metali nieżelaznych. („Wilhelmina”), „Otto”, „Szarlej” i „Nowa Helena”). Kopalnia „Nowa Helena” była własnością spółki akcyjnej „Giesche”, posiadała cztery szyby, płuczkę, zakład sortowniczy i cztery poziomy wydobywcze na głębokości 100m. Z powodu wyczerpania złóż zakończyła eksploatację w latach 80. XX wieku. Oprócz kopalń czynne były wapienniki, będące własnością księcia H. von Donnersmarck, fabryka maszyn i kotłów „Wawerda”, fabryka wyrobów korkowych „Muller” oraz zakłady mechaniczne „Schramma”
W 1889 roku w Szarleju powstał Związek Wzajemnej Pomocy Chrześcijańskiej Robotników Górnego Śląska. W 1896 roku Szarlej dotychczas należący do Niemieckich Piekar, utworzył gminę w powiecie bytomskim. W 1912 roku Spółka Bracka wybudowała szpital ( po II wojnie światowej nazywano go „Amerykańskim”), w którym miano leczyć urazy powypadkowe, głównie ludzi pracujących w górnictwie. Na początku XX wieku powstała w Szarleju biblioteka należąca do Towarzystwa Czytelni Ludowych, którą opiekował się Paweł Celnik. W latach 1919 – 1921 szarlejanie brali czynny udział w trzech powstaniach śląskich oraz w pracach Polskiego Komisariatu Plebiscytowego. Od roku 1922 gmina należy do powiatu świętochłowickiego – województwa śląskiego. W latach 1925 – 1926 właśnie tutaj wychodził „Głos znad krynicy”. Po 38 latach samodzielności w 1934 roku Szarlej został złączony z Wielkimi Piekarami Śląskimi, a w następnym roku – 1935 Wielkie Piekary nazwano Piekarami Śląskimi. W roku 1939 Piekary Śląskie zostały włączone do powiatu tarnogórskiego. W czasie II wojny światowej na terenie Piekar i Szarleja działał batalion samoobrony powstańczej, w liczbie ponad 200 osób, którym dowodził Jan Baron.
Zabytkowe obiekty architektury:
-Kościół parafialny p.w. Trójcy Świętej wg projektu Zygmunta Gawlika z Krakowa, budowany w latach 1929 -1933, przy ul. Żwirki.
-Kaplica neogotycka Matki Boskiej (Maria Hilf) z 1905 roku, przy granicy z Bytomiem.
-Szpital Miejski (najstarsza część) z końca XIX wieku, przy ul. Szpitalnej.
-Szpital Chirurgii Urazowej (dawnej Spółki Brackiej) z 1912 roku, przy ul. Bytomskiej.
-MSP nr 1 z 1913 roku. przy ul. Szpitalnej.
-LO im. Jana III Sobieskiego z 1932 roku, przy ul. Gimnazjalnej.
-Urząd Miejski (dawna szkoła ludowa) z początku XX wieku, przy ul. Bytomskiej.
-Dworzec PKP Szarlej – Piekary z XIX wieku, przy ul. 1 Maja.
-Dawny Urząd Celny z początku XX wieku, przy ul. Bytomskiej.
-Na cmentarzu przy ul. K. Miarki stoi kamienny krzyż z 1893 roku.
-Zabudowę ulic Bytomskiej i Wyszyńskiego zaliczono do zespołu zabudowy chronionej z historycznym układem dróg.
Stanowiska archeologiczne:
Na terenie Szarleja odkryto osadę z okresu wpływów rzymskich, przy ul. Wyszyńskiego, w pobliżu „Transmaszu”.
Zabytki przemysłu i techniki:
-Dawne szyby „Schmidt” i I i II kopalni „Nowa Helena” z XIX wieku, przy ul. Bytomskiej 58 i 60.
-Dawny budynek „sztygarka” kopalni „Nowa Helena” z XIX wieku, przy ul. Granicznej.
-Dawny folwark Donnersmarcków (Dobra Rycerskie) z XIX wieku, przy ul. Pod Lipami. -Na terenie Szarleja znajduje się głaz narzutowy – dawna strzelnica, wylot ul. K. Miarki do obwodnicy.